Wszystkie artykuły pl.m.wikipedia.org Wyświetl strony zaczynając od: G
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Specjalna:Wszystkie_strony?from=G&to=&namespace=0
Galeria sztuki
miejsce przeznaczone do prezentacji dzieł sztuki
Galeria sztuki – pomieszczenie lub zbiór pomieszczeń przeznaczony do prezentacji dzieł sztuki. W bardziej potocznym znaczeniu galeria sztuki może oznaczać:
Konkretną salę lub grupę sal często prezentującą sztukę danego typu lub pochodzącą z danej kolekcji np. Galeria Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie
Instytucję publiczna prezentującą sztukę jak np. National Gallery of Art w Waszyngtonie.
Prywatne przedswęzięcie biznesowe łączące prezentację sztuki z handlem
Duże galerie zwykle zlokalizowane są w specjalnie zaprojektowanych budynkach umożliwiających różnorodną aranżację przestrzeni wystawienniczej oraz jej iluminację. Często, dla stworzenia nastroju, wykorzystuje się budowle pierwotnie o zupełnie innym przeznaczeniu: baszty i latarnie morskie, sale zamkowe, krypty, spichrze, młyny i wiatraki, hale fabryczne, bunkry lub nawet – więzienia.
Otwarcie nowej wystawy, zwykle uroczyste, tylko dla zaproszonych gości, (przeważnie specjalistów i krytyków), często połączone z konferencją prasową – to wernisaż.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Galeria_sztuki
Gastronomia
Gastronomia (z grec. gaster – „żołądek”, nómos – „prawo”, „ustawa”) – rodzaj działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu otwartych zakładów żywienia zbiorowego (np. restauracji, barów, stołówek itp.). Także sztuka przyrządzania i podawania potraw w oparciu o fachową wiedzę kulinarną. Gastronomia to również wiedza o produktach, ich wartości odżywczej, o racjonalnym przygotowaniu potraw, komponowaniu posiłków, o tradycjach kulinarnych oraz zwyczajach i obyczajach związanych z jedzeniem.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gastronomia
Gazeta
wydawnictwo ciągłe
Gazeta – rodzaj wydawnictwa ciągłego. Ukazuje się częściej niż raz w tygodniu, najczęściej codziennie (dziennik) – w rozumieniu wszystkich dni roboczych.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gazeta
Gen
Gen (gr. γένος – ród, pochodzenie) – pojęcie teoretyczne stosowane w wielu działach biologii oraz innych dziedzinach wiedzy. Słowo ma różne znaczenie zmieniające się w czasie oraz zależne od przedmiotu badań biologów. Dwie główne koncepcje to gen ewolucyjny oraz gen molekularny. Obie są rozwijane i dyskutowane. W koncepcji ewolucyjnej geny są konkurującymi odcinkami kwasu nukleinowego, których reprezentacja w kolejnych pokoleniach ulega zmianie. Koncepcja molekularna za geny uznaje odcinki DNA ulegające ekspresji realizowanej przez syntezę RNA lub białek. Geny należy odróżnić od pseudogenów, które są niedziałającymi kopiami genów.
W nauczaniu szkolnym jest podstawową jednostką dziedziczności determinującą powstanie białka lub kwasu rybonukleinowego zapisaną w sekwencji nukleotydów kwasu deoksyrybonukleinowego.
W roku 2016 zauważono, że informacja genetyczna może być zapisana nie tylko za sprawą sekwencji nukleotydów, ale także wynikać ze wzajemnego ułożenia nukleosomów w chromatynie. Mechaniczne właściwości nukleosomów mogą być więc nie tylko ubocznym efektem sekwencji, lecz wiązać się z mechaniczną ewolucją DNA.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gen
Genetyka
nauka o dziedziczności i zmienności organizmów
Genetyka (od starogreckiego: γένεσις genesis – „pochodzenie”) – nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, które są oparte na informacji zawartej w podstawowych jednostkach dziedziczności – genach.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Genetyka
Genetyka kliniczna
Genetyka kliniczna – specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką prenatalną, poradnictwem genetycznym i diagnostyką chorób genetycznych lub wrodzonych wad rozwojowych człowieka, powstałych na skutek zaburzeń funkcjonalnych bądź strukturalnych materiału genetycznego rodziców i (lub) dziecka.
Lekarz genetyk ma za zadanie:
Ustalenie czy dana choroba jest dziedziczna
Ustalenie jaki jest mechanizm dziedziczenia choroby
Określenie matematycznego prawdopodobieństwa wystąpienia choroby u kolejnego potomstwa, w zależności od tego czy choroba wystąpiła u rodzica bądź rodzeństwa osoby ze zdiagnozowaną chorobą dziedziczną
Zidentyfikowanie członków rodziny osoby chorej, u których może wystąpić choroba dziedziczna, na podstawie analizy mechanizmu dziedziczenia
Poinformowanie rodziny co do profilaktyki i sposobu leczenia choroby dziedzicznej oraz objęcie rodziny procesem poradnictwa genetycznego
Wdrożenie leczenia specjalistycznego choroby dziedzicznej.
Współpracowanie z rodzicami i lekarzem ginekologiem w procesie diagnostyki prenatalnej
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Genetyka_kliniczna
Genetyka zachowania
Genetyka zachowania (lub genetyka behawioralna, ang.: behavioural genetics) – nauka, zajmująca się badaniem nad wpływem, który wywierają geny na zachowanie ludzi i zwierząt. Za założyciela tej dyscypliny naukowej uchodzi Francis Galton.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Genetyka_zachowania
Genom
całość materiału genetycznego organizmu
Genom (nazwa z połączenia słów gen i chromosom) – kompletna informacja genetyczna żywego organizmu lub wirusa. W przypadku organizmów eukariotycznych termin ten odnosi się zwykle do materiału genetycznego zawartego w podstawowym, pojedynczym (haploidalnym) zespole chromosomów. W przypadku organizmów prokariotycznych odnosi się on do zawartego w nich pojedynczego chromosomu, a w przypadku wirusów – do ich cząsteczki materiału genetycznego.
Nazwa genom funkcjonuje zazwyczaj jako ogólny termin dla określenia kompletnego materiału genetycznego właściwego dla danego gatunku, podczas gdy genotyp odnosi się do materiału genetycznego (całego lub tylko genów) właściwego dla jakiegoś konkretnego, indywidualnego organizmu, osobnika. Organizmy w populacji, bądź ogólniej, należące do tego samego gatunku nie są genetycznie identyczne (z wyjątkiem klonów), różnią się wersjami genów (allelami). Jednak różni przedstawiciele tego samego gatunku mają tożsame genomy w tym sensie, że wszystkie te allele pełnią u nich tę samą funkcję i umiejscowione są w tym samym locus.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Genom
Geochemia
Geochemia – gałąź nauk geologicznych zajmująca się historią naturalną Ziemi z chemicznego punktu widzenia.
Geochemia stawia sobie następujące główne cele:
- poznanie składu chemicznego całej Ziemi oraz poszczególnych jej warstw;
- ustalenie zasad rządzących rozmieszczeniem pierwiastków i związków chemicznych w obrębie poszczególnych środowisk ziemskich;
- przedstawienie charakterystyki fizykochemicznej środowisk geologicznych oraz procesów chemicznych, które doprowadziły do ich powstania;
- prześledzenie w skali geologicznej historii Ziemi zmian geochemicznych, zachodzących zarówno na Ziemi jako całości, jak też w poszczególnych geosferach oraz rozpoznanie czynników, które miały wpływ na te przemiany.
Geochemię dzieli się na organiczną i nieorganiczną.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geochemia
Geodezja
nauka zajmująca się kształtem i wielkością Ziemi, a także położeniem punktów na jej powierzchni
Geodezja (gr. γῆ gē „ziemia”, δαίω daiō „dzielę”) – nauka zajmująca się ustalaniem wielkości i kształtu Ziemi oraz określaniem położenia punktów na jej powierzchni.
Wynikiem geodezyjnych pomiarów terenowych i prac kameralnych są różnego typu opracowania graficzne np. mapy czy profile, ale także dokumenty tekstowe o charakterze prawnym (np. podczas rozgraniczenia nieruchomości).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geodezja
Geofizyka
dyscyplina nauk o Ziemi
Geofizyka (z gr. γῆ gē – „ziemia”, oraz φύσις physis – „natura”) – dyscyplina nauk o Ziemi, która bada Ziemię jako planetę metodami naukowymi używanymi w fizyce. Obecnie terminem tym często określa się też badania innych planet podobnymi metodami.
Przedmiotem badań w geofizyce są procesy fizyczne zachodzące obecnie oraz w przeszłości w geosferach: litosferze, atmosferze i hydrosferze. Celem badań geofizycznych jest wyjaśnienie zjawisk obserwowanych w Ziemi na gruncie pojęć i terminów fizyki wykorzystując prawa i teorie fizyki. Geofizyka jest nauką teoretyczną, której ważnym elementem są także obserwacje i eksperymenty terenowe. Do grona światowej sławy geofizyków należą np. Maurycy Pius Rudzki (1862–1916), Emil Wiechert (1861–1928) czy Andrija Mohorovičić (1857–1936), czasem zalicza się do nich także wielkich fizyków: np. Galileusza (1564–1642) czy Izaaka Newtona (1643–1727) oraz matematyków, np.: Johanna Carla Friedricha Gaussa (1777–1855). W geofizyce wyróżnia się 5 podstawowych dziedzin:
fizykę wnętrza Ziemi,
naukę o atmosferze i oceanie,
hydrologię,
fizykę przestrzeni kosmicznej,
badania polarne.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geofizyka
Geografia
nauka badająca powłokę ziemską, jej zróżnicowanie przestrzenne pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym, a także powiązania pomiędzy środowiskiem przyrodniczym a działalnością społeczeństw ludzkich
Geografia – nauka przyrodnicza i społeczna zajmująca się badaniem powłoki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zróżnicowaniem przestrzennym pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym, a także powiązaniami pomiędzy środowiskiem przyrodniczym a działalnością społeczeństw ludzkich. Nazwa geografia (gr. Γεωγραφία) pochodzi od słów γῆ ge – „ziemia” i γράφω grapho – „piszę”. Za twórcę terminu uważa się Eratostenesa z Cyreny. Ze względu na różnorodność przedmiotu geografii i urozmaiconej metodologii częste są dyskusje wokół jej definicji oraz zakresu badawczego; proponuje się używanie w miejsce dotychczasowej nazwy „geografia” terminu „nauki geograficzne”.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geografia
Geografia ekonomiczna
Geografia ekonomiczna – dział geografii społeczno-ekonomicznej badający działalność gospodarczą człowieka. Jest nauką na pograniczu ekonomii (czyli nauki o gospodarce, wytwarzaniu, podziale itd.) i geografii (czyli nauce o Ziemi, zasobach, przyrodzie itd.).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geografia_ekonomiczna
Geografia społeczna
Geografia społeczna – dziedzina badań opisująca społeczeństwa w relacji do przestrzeni (terytorium, miejsce, krajobraz). Charakter problematyki badań tej dyscypliny jest w dużym stopniu zależny od uwarunkowań instytucjonalnych, filozoficznych i społecznych, stąd przybiera różne formy zależnie od kultury, z której wywodzi się i gdzie funkcjonuje badacz. W polskiej geografii przyjmuje się, że jest to dział geografii człowieka (społeczno-ekonomicznej) badający zróżnicowanie przestrzenne procesów i struktur społecznych oraz wzajemne oddziaływanie ich i środowiska geograficznego. Skupia się na procesie społecznego tworzenia różnych form środowiska życia ludzi oraz relacjach łączących człowieka (społeczeństwo) z otoczeniem. W swoim zakresie obejmuje problematykę przyczyn osadnictwa na danym terenie, rozwoju typów osadniczych, zjawisk takich jak migracje. Geografia społeczna bada wpływ warunków osadniczych na powstawanie negatywnych zjawisk społecznych (takich jak: bezrobocie, bieda, przestępczość).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geografia_spo%C5%82eczna
Geografia społeczno-ekonomiczna
Geografia społeczno-ekonomiczna (także: antropogeografia, geografia człowieka) – nauka geograficzna badająca różne aspekty działalności człowieka, w tym także konsekwencje społeczne i gospodarcze dla tej aktywności w przestrzeni geograficznej. Jeden z dwóch głównych działów geografii (obok geografii fizycznej).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geografia_spo%C5%82eczno-ekonomiczna
Geologia
Geologia (z gr. γῆ gē – „ziemia” oraz λόγος lógos – „słowo”, „nauka”) – jedna z nauk o Ziemi, zajmuje się budową, własnościami i historią Ziemi oraz procesami zachodzącymi w jej wnętrzu i na jej powierzchni, dzięki którym ulega ona przeobrażeniom. W szerszym znaczeniu geologia dotyczy również innych planet skalistych.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geologia
Geotechnika
Geotechnika – gałąź inżynierii ściśle związana z inżynierią lądową. Jest to nauka zajmująca się właściwościami gruntu pod kątem projektowania i wykonawstwa budowli ziemnych i podziemnych oraz fundamentów budynków i nawierzchni drogowych. Jest to nauka interdyscyplinarna, wykorzystująca gruntoznawstwo, mechanikę gruntów, fundamentowanie, geologię – w szczególności inżynierską, chemię, fizykę, mechanikę budowli, reologię etc.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Geotechnika
Gerontologia
Gerontologia – nauka o procesach starzenia się. Jest to interdyscyplinarny splot biologii, medycyny, kulturoznawstwa, psychologii i zasadniczo antropologii kulturowej w terenie. Gerontologii nie należy mylić z geriatrią, która jest nauką o chorobach wieku podeszłego.
Istnieje osobna nowa podgałąź gerontologii, gerontologia porównawcza, gdzie badane są zestawienia dwu lub więcej populacji czy ustalonych procesów starzenia się pod względem różnic nacechowanych kulturowo, środowiskowo, genetycznie czy etnicznie.
Inne podgałęzie gerontologii to m.in. gerontologia biologiczna, gerontologia społeczna i gerontologia demograficzna.
Osoby zainteresowane geriatrią i gerontologią zrzesza Polskie Towarzystwo Gerontologiczne. Organizacjami zawodowymi lekarzy geriatrów są Kolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii w Polsce i Sekcja Geriatryczna Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gerontologia
Gest
ruch mający określone znaczenie
Gest – dowolny ruch wykonany przez kogoś świadomie lub nieświadomie, mający określone znaczenie.
Zazwyczaj gesty są rozumiane tylko przez pewną grupę osób, które wywodzą się z tego samego środowiska lub tego samego kręgu kulturowego. Niektóre gesty stanowią też rodzaj znaku, umożliwiającego rozpoznanie odpowiednich osób. Typowym przykładem jest poprawne salutowanie w wojsku, które w każdej armii różni się nieco szczegółami wykonania.
Istnieją gesty, które zostały rozpowszechnione niemalże na cały świat, dzięki prostocie przekazu lub udziałowi mediów. Mimo to wiele ogólnie rozumianych gestów w kulturze zachodniej ma zupełnie inne znaczenie w kulturze Wschodu. Typowym przykładem jest uniesiony do góry kciuk, który w zachodnim kręgu kulturowym oznacza zwycięstwo lub akceptację, zaś w krajach Bliskiego Wschodu ma negatywny kontekst seksualny.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gest
Gimnastyka
Gimnastyka (grec. γυμναστική gymnastike, trening sportowy od gymnos nagi) – dyscyplina sportowa, wywodząca się ze starożytnej Grecji, w ramach której zawodnicy wykonują specjalne układy, z wykorzystaniem różnych sprzętów. Gimnastyka może być uprawiana zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn
Gimnastyka była znana już ludom starożytnym, m.in. Chińczykom, Egipcjanom, Persom i Izraelitom. W dawnej Grecji i Rzymie istniały nawet specjalne instytucje publiczne przeznaczone do codziennych, ogólnorozwojowych ćwiczeń fizycznych (tzw. gimnazjony oraz termy). Na południu Europy preferowano wszechstronny rozwój człowieka zgodnie z zasadą: „W zdrowym ciele zdrowy duch”. W Grecji ćwiczono nago (gr. gymnastike pochodzi od gymnós, czyli „nagi”).
Poddyscypliny gimnastyczne
Olimpijskie:
- gimnastyka sportowa
- gimnastyka artystyczna
- skoki na batucie (skoki na trampolinie)
pozostałe:
- gimnastyka akrobatyczna (akrobatyka sportowa)
- gimnastyka artystyczna mężczyzn
- gimnastyka estetyczna
- gimnastyka lecznicza – kinezyterapia
- aerobik sportowy
- general gymnastics
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gimnastyka
Gimnazjum
typ szkoły
Gimnazjum (łac. gymnasium z gr. gymnásion, „miejsce służące gimnastyce”) – typ szkoły występujący w systemach edukacji niektórych państw świata.
Współcześnie, począwszy od czasów renesansu gimnazja to różnego typu szkoły średnie, ogólnokształcące i zawodowe, między innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii. W Polsce gimnazja pojawiły się po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowały do roku 1948 oraz w latach 1999–2019 jako etap w procesie kształcenia pomiędzy szkołą podstawową i szkołą ponadpodstawową. Słownik języka polskiego wydawnictwa PWN definiuje gimnazjum jako szkołę ponadpodstawową przygotowującą uczniów do nauki w liceum lub szkole zawodowej. Na przestrzeni wieków gimnazja kształciły w zasadzie tylko młodzież męską. Gimnazja dla dziewcząt powstały w XIX wieku.
W różnych krajach szkoła określana jako gimnazjum zajmuje różne miejsce w procesie kształcenia, na przykład w Niemczech gimnazjum oznacza szkołę średnią ośmioletnią lub dziewięcioletnią. Po jej ukończeniu jest możliwe podjęcie studiów wyższych przy spełnieniu dodatkowych warunków.
W Polsce gimnazjum miało mniejszą rangę i – w latach 1999–2019 – kształciło młodzież w wieku 13–16 lat. Dopiero jego ukończenie dawało możliwość podjęcia nauki w liceum, technikum lub zasadniczej szkole zawodowej. Z dniem 31 sierpnia 2019 roku, w wyniku reformy systemu oświaty z 2017 roku, gimnazja zostały zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie były przyjmowane, rozpoczęto wygaszanie gimnazjów. Ostatnie roczniki klas w latach 2017–2019 były nazywane „oddziałami gimnazjalnymi”.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gimnazjum
Ginekologia
Ginekologia – dziedzina medycyny zajmująca się profilaktyką i leczeniem chorób żeńskiego układu płciowego. Najczęstsze problemy, jakimi zajmują się ginekolodzy, to: zaburzenia miesiączkowania, stany zapalne pochwy, antykoncepcja, niepłodność, nowotwory narządów rodnych. Ściśle związana z położnictwem.
Więcej na stronie Wikipedia.org:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Ginekologia
Globalne ocieplenie
wzrost średniej temperatury lądu i oceanów
Globalne ocieplenie – wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi. W języku potocznym termin ten odnosi się też do innych skutków globalnej zmiany klimatu, spowodowanych antropogeniczną emisją gazów cieplarnianych od początku epoki przemysłowej.
Całkowity wzrost średniej temperatury globalnej od wielolecia 1850–1900 (będącej przybliżonym odzwierciedleniem poziomu przedindustrialnego) do wielolecia 2011-2020, obliczony na podstawie analizy instrumentalnych pomiarów temperatury wyniósł około 1 °C. Główną przyczyną obserwowanego ocieplenia jest działalność przemysłowa człowieka. Zgodnie z wynikami badań podsumowanymi przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) „Wpływ człowieka na klimat jest oczywisty. Świadczą o tym rosnące koncentracje gazów cieplarnianych w atmosferze, dodatnie wymuszanie radiacyjne, obserwowane ocieplenie i zrozumienie systemu klimatycznego” oraz „Jest niezwykle prawdopodobne [zgodnie z konwencją przyjętą w raporcie oznacza to prawdopodobieństwo 95%–100%], że człowiek wpłynął w sposób dominujący na obserwowane od połowy XX wieku ocieplenie”. W XX wieku czynniki naturalne, takie jak aktywność słoneczna i wulkany, spowodowały łącznie tylko niewielką zmianę temperatury (ocieplenie bądź oziębienie) w stosunku do okresu sprzed rewolucji przemysłowej[a]. Wnioski te poparło ponad 45 stowarzyszeń i akademii naukowych, wliczając wszystkie narodowe akademie nauk 8 najbardziej uprzemysłowionych państw, a także Polska Akademia Nauk.
Więcej na stronie Wikipedia.org:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Globalne_ocieplenie
Gmina
jednostka podziału administracyjnego w różnych krajach
Gmina (z niem. Gemeinde) – jednostka podziału administracyjnego. Organizacja prawna i pozycja ustrojowa gminy różnią się w poszczególnych państwach i są zwykle określane ustawowo.
Najczęściej gminy są podstawową, najczęściej najniższą, jednostką samorządu terytorialnego, wyposażoną w określone prawem kompetencje ogólne, dotyczące spraw ludności na określonym terytorium. Jej przedstawiciele wybierani są spośród lokalnej społeczności. Obszar i społeczność gminy połączone są więzami gospodarczymi, kulturalnymi i komunikacyjnymi.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gmina
Gniew (emocja)
reakcja emocjonalna
Gniew – reakcja emocjonalna na niepowodzenie lub wzburzenie emocjonalne, czasami z nastawieniem agresywnym (zob. złość), będąca reakcją na działanie interpretowane jako skierowana negatywnie akcja zaczepna. Podobnie jak inne emocje, gniew specyficznie zabarwia obraz postrzeganej rzeczywistości. Dzięki zniekształceniu rzeczywistości przygotowuje do działania w sposób korzystny dla osoby doznającej tego odczucia. Umiejętność kontroli gniewu zależy od możliwości intelektualnych oraz socjalizacji danego człowieka.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gniew_(emocja)
Go
starochińska gra planszowa
Go (jap. 碁 – go lub 囲碁 – igo, chiń. 圍棋 – wéiqí, kor. 바둑 – baduk, paduk) – starochińska gra planszowa, popularna również w Korei i Japonii, a w ostatnich latach zdobywająca rosnącą popularność na całym świecie (w tym także w Polsce). Dla wielu ludzi, głównie ludzi Wschodu, go jest specyficznym połączeniem nauki, sztuki i sportu.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Go
Godność
Godność człowieka – poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych z uwagi na swoje walory duchowe, moralne czy też zasługi społeczne. Ma ona dwoisty charakter i odnosi się do godności osobowej i osobowościowej. Ta pierwsza jest właściwa każdemu człowiekowi, należna mu z samego faktu bycia człowiekiem. Godność osobowościowa natomiast jest zależna od podjętego przez daną osobę trudu i jej dokonań oraz wiąże się z rozwojem osobowości etycznej. Jest jedną z podstawowych wartości w etyce rozwoju.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Godno%C5%9B%C4%87
Gospodarka
Gospodarka – system gospodarstw domowych, rolnych, przedsiębiorstw, instytucji publicznych i prywatnych zapewniający zaspokojenie potrzeb określonej populacji, współcześnie najczęściej regulowany przez państwo lub rynek.
Gospodarka to całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie (gospodarka regionalna), kraju (gospodarka narodowa) lub na całym świecie (gospodarka światowa) polegającej na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności.
W ramach gospodarki funkcjonują trzy podstawowe sektory:
rolnictwo – pozyskiwanie użytecznych dla człowieka produktów wytwarzanych przez rośliny, zwierzęta lub inne organizmy (płodów rolnych);
przemysł – przekształcanie materii ożywionej lub nieożywionej (surowców i kopalin) w zdatne do użytku produkty przemysłowe;
usługi – świadczenie czynności zawodowych o charakterze materialnym (np. handel, transport, wytwórstwo rzeczy oznaczonych indywidualnie) lub niematerialnym (np. pomoc prawna, opieka zdrowotna, edukacja), nie będących rolnictwem ani przemysłem.
Powyższy podział nie jest ścisły, co skutkuje niekiedy wliczaniem np. budownictwa zarówno do sektora przemysłu, jak i usług.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gospodarka
Górnictwo
Górnictwo (kopalnictwo) – dziedzina przemysłu obejmująca ogół działalności zmierzającej do wydobycia kopaliny i jej przygotowania w procesie wzbogacania (obniżania zawartości zanieczyszczeń) do zastosowania w różnych dziedzinach przemysłu (wydobywanie surowców mineralnych lub organicznych, np. torfu, w kopalniach) bądź bezpośredniego wykorzystania w życiu codziennym.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/G%C3%B3rnictwo
Górnik
osoba pracująca w kopalni
Górnik (w gwarze zawodowej gwarek, grubiorz, murcek, bergman) – w szerokim znaczeniu potocznym: każdy pracownik zakładu górniczego, czyli kopalni; w węższym znaczeniu robotnik wykwalifikowany, tak zwany rębacz (gwarowo kopacz, hajer, hawierz, żeleźnik), którego główne zadanie to urabianie kopaliny.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/G%C3%B3rnik
Gra
zabawa wg określonych zasad
Gra – czynność o ustalonych zasadach, w której udział bierze jedna lub więcej osób. Od innych rozrywek grę odróżnia istnienie ścisłego zbioru zasad gry, kodyfikujących czynności z nią związane.
Termin gra jest też używany w wielu (niepowiązanych z sobą) dziedzinach nauki, a jego znaczenie zależy od rozważanej dyscypliny.
Więcej na stronie Wikipedia.org:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gra
Gra karciana
gra, w której są używane karty
Podstawowy podział przebiega między grami tradycyjnymi i kolekcjonerskimi grami karcianymi. Wśród gier tradycyjnych stosuje się najczęściej talie bazujące na talii brydżowej lub tarotowej.
Liczba graczy może wahać się od 1 (pasjanse), w nielicznych przypadkach sięgając nawet 20 (poker).
W pewnych grach jak poker, makao może brać udział różna liczba graczy bez szczególnych zmian reguł gry. Pewne gry posiadają specjalne warianty dla różnych liczb graczy (np. kierki które są przeznaczone dla czterech graczy, mają wariant dla trzech). Istnieją również gry, w których przy liczbie graczy większej niż przewidziana gracze kolejno opuszczają rozdania (skat, różne odmiany tarota). Inne gry praktycznie nie przewidują możliwości uczestnictwa w nich innej niż przewidziana liczby graczy (brydż).
Gracze w grach karcianych grają samodzielnie lub dobierają się w drużyny, które są stałe (brydż) lub zmieniają się (skat).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gra_karciana
Gra planszowa
Gra planszowa – rodzaj gry towarzyskiej, do której używana jest plansza.
Do najstarszych gier zalicza się: królewska gra z Ur, wari, senet, go, młynek i tryktrak.
Wiele gier planszowych ma swoje wersje komputerowe na różne systemy operacyjne, niektóre charakteryzują się przy tym bardzo dobrą tzw. sztuczną inteligencją (szczególnie dotyczy to programów szachowych). W dorobku niektórych arcymistrzów szachowych znajdują się zwycięstwa z najlepszymi nawet maszynami. Znane są też przenośne, konsolowe wersje gier planszowych (m.in. szachy, sudoku).
Istnieją również gry, które są układami dla jednej osoby, np. samotnik.
Niektóre gry planszowe da się również rozegrać używając kartki papieru (w kratkę), m.in. zaliczają się do tego: okręty i gomoku.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gra_planszowa
Gra wstępna
Gra wstępna – w ludzkich zachowaniach seksualnych ogół intymnych zachowań o aspekcie psychologicznym i fizycznym pomiędzy dwojgiem lub więcej ludzi mających na celu zwiększenie podniecenia seksualnego. Gra wstępna rozpoczyna się przed stosunkiem płciowym lub innym działaniem służącym wywołaniu wspólnej satysfakcji seksualnej (orgazmu).
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Gra_wst%C4%99pna
Grafika
dział sztuk plastycznych
Grafika – jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę artystyczną zwaną też warsztatową oraz grafikę użytkową zwaną też stosowaną.
Grafika artystyczna (warsztatowa) wyróżnia się skupieniem w rękach artysty całego procesu twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do wykonania odbitek — rycin, które mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Liczba odbitek uzyskanych z jednej płyty zależy od techniki.
Grafika użytkowa to dziedzina grafiki i drukarstwa artystycznego służąca celom użytkowym. Związana jest z rynkiem wydawniczym i reklamą. Grafika użytkowa obejmuje plakaty, ilustracje, druki okolicznościowe, magazyny, gazety, znaczki pocztowe, banknoty, ekslibrisy i liternictwo.
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Grafika
Grupa społeczna
Grupa społeczna – w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości. Tu oparto się na założeniu, że dopiero 3 osoby tworzą grupę, a 2 osoby to para. Trzecia osoba może obserwować interakcje, które zachodzą pomiędzy parą.
Według innego poglądu już dwie osoby tworzą grupę społeczną, diadę. W wypadku grupy składającej się z trzech osób można mówić o triadzie.
W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie rozumiane w różnych szkołach socjologicznych. W niektórych przypadkach pojęcie to było odrzucane jako stworzony na potrzeby nauki artefakt. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.
Więcej na stronie Wikipedia.org:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Grupa_spo%C5%82eczna
Grzyby
królestwo organizmów
Grzyby (Fungi R.T. Moore) – królestwo należące do domeny jądrowców (Eucaryota). Dawniej, w zależności od ujęcia systematycznego, takson ten miał rangę podkrólestwa (Fungi R.T. Moore, 1971), podtypu (Fungi Engl. 1889) i klasy (Fungi Bartling, 1830).